Amazonegebied
amazoniensis
Amazonegebiedamazoniensis
Stroomgebied van de Zuid-Amerikaanse Amazone rivier, met ruim 6.500 km lengte mogelijk de langste ter wereld. De Amazone zelf stroomt grotendeels door het Amazone regenwoud, een uitgestrekt oerwoud in laaglandgebied in het noorden van Zuid-Amerika, ontspringt in Peru en stroomt, kort de grens met Colombia vormend, door het noorden van Brazilië. Zijrivieren stromen door de landen Ecuador, Colombia, Venezuela, Suriname en Guyana. Het totale oppervlak bedraagt ruim zes miljoen km², ruim de helft van Europa.
De Amazone zelf en de vele toevoerrivieren zijn te verdelen naar watertype: helder-, ➛wit- en ➛zwartwater. Daarvan zijn stroomopwaarts de belangrijkste helderwater rivieren Rio Tocantins, Xingu en Rio Tapajós, alle vanuit het zuiden. De Madeira met daaraan de Aripuanã en de Japurá zijn, evenals de Amazone zelf, witwater rivieren, vanuit het (zuid)westen. De Rio Negro is de belangrijkste zwartwater rivier vanuit het noordwesten. Allemaal weer met vele eigen zijrivieren.
De uitstroom in zee is beperkt en de invloed van eb en vloed is tot 1000 km landinwaarts merkbaar, met een getijdenverschil van zes meter in de benedenloop. Tussen november en juli is de regenval het sterkst en valt vooral boven de toevoerrivieren, waardoor het water verderop tot 17 meter kan stijgen en veel planten afsterven. Bomen steken daarbij boven water uit en het gebied verandert in een eilandenzee.
De Amazone zelf ontspringt in het relatief jonge Andesgebergte en neemt veel sedimenten mee, resulterend in zogeheten witwater. De rivieren in het noorden en zuiden ontspringen in veel ouder gebergte en zijn zeer helder. In de daarmee overstromende gebieden zorgen afstervende planten voor ➛tannines die het water bruin kleuren en aanzuren tot een pH van 4 tot 6: zwartwater, zoals de eerder genoemde Rio Negro. Doordat oplosbare stoffen uit de gebergten voortdurend door regenval en overstromingen wordt weggespoeld is alle water, ook witwater, bijzonder mineraalarm, bijna ➛demiwater.
Nog lang niet alle planten en dieren zijn in kaart gebracht en er worden nog steeds onbekende indianenstammen ontdekt. Een overzicht van voor het aquarium interessante de geslachten en families uit het gebied:
Acarichthys, ➛Acaronia, ➛Aequidens, Andinoacara, ➛Apistogramma, Apistogrammoides, ➛Astronotus, ➛Biotodoma, Biotoecus, Bujurquina, Caquetaia, ➛Chaetobranchopsis, Chaetobranchus, Cichla, ➛Cichlasoma, ➛Cleithracara, Crenicara, ➛Dicrossus, Guianacara, ➛Heros, Hoplarchus, Hypselecara, Ivanacara, ➛Krobia, ➛Laetacara, Lugubria, ➛Mesonauta, ➛Mikrogeophagus, Mazarunia, ➛Nannacara, ➛Pterophyllum, Retroculus, ➛Rondonacara, ➛Satanoperca, Saxatilia, ➛Symphysodon, Taeniacara, Tahuntinsuyoa, Teleocichla, ➛Uaru en ➛Wallaciia.
➛Aphyocharax, ➛Astyanax, ➛Brycon, Bryconops, ➛Brachychalcinus, Carlastyanax, Charax, Cheirodon, Ctenobrycon, Exodon, ➛Gymnocorymbus, ➛Hasemania, Hemibrycon, ➛Hemigrammus, ➛Hyphessobrycon, Iguanodectes, ➛Inpaichthys, Leptagoniates, Megalamphodus, ➛Moenkhausia, ➛Nematobrycon, ➛Paracheirodon, ➛Petitella, ➛Pristella, Protocheirodon, Tetragonopterus en ➛Thayeria.
➛Aspredinidae, Astroblepidae, ➛Auchenipteridae, ➛Callichthyidae, ➛Cetopsidae, ➛Doradidae, ➛Heptapteridae, ➛Loricariidae en ➛Pimelodidae.
➛Anablepidae en ➛Rivulidae.
