Spirodéla

= rond met duidelijke nerven.

Veelwortelig kroos

Klein geslacht van drijfplanten met 4 soorten uit de familie van de ➛Araceae.

Kleine drijfplanten met ronde bladeren en tot 12 wortels, daarmee duidelijk van ➛Lemna te onderscheiden. De planten zijn ook groter dan Lemna. Ze komen vooral voor in nagenoeg stilstaand en voedselrijk water, waar ze al snel heel het oppervlak bedekken. De planten groeien tot er zes of zeven blaadjes zijn en breken bij een volgend blaadje in twee delen, waarna beide afzonderlijk verder groeien.

polyrhíza

Schleiden 1839

Veelwortelig kroos

Deze soort is wereldwijd te vinden in voedselrijk, langzaam stromend en stilstaand water. Algemeen in Nederland.

Ronde blaadjes, in groepjes tot zes of zeven. Wat donkerder groen dan Lemna, met een roodbruine onderkant. De wortels variëren van groenig wit tot roodachtig.

Hoogte tot 40 mm, breedte tot 15 mm.

Zeer weinig eisende plant. Direct onder de lampen krijgen de planten vrijwel altijd voldoende licht, in combinatie met voedselrijk water kan explosieve groei het gevolg zijn. In een dergelijk geval kan het wateroppervlak binnen enkele dagen dichtgroeien. Aldus kan de groeisnelheid iets zeggen over de hoeveelheid voedingsstoffen in het water.

Temperatuur: 10 tot 28° C

pH: 6-8   dH: 0-30   fH: 0-53   ppm: 0-500

Spironúcleus

Gatenziekte

Geslacht van eencellige ➛dinoflagellaten uit de familie van de Hexamitidae die de gevreesde gatenziekte veroorzaken. Komt met name voor bij Zuid-Amerikaanse cichliden, maar ook soorten uit andere gebieden zijn vatbaar. De ➛ziekte wordt niet beschouwd als besmettelijk, maar evengoed is het aan te raden zieke dieren in ➛quarantaine te plaatsen.

• Niet eten
• Vermagering, ingevallen buik en (soms rug)
• Huidzweren boven de ogen en langs de zijlijn die resulteren in kleine putjes, maar later groter worden en een kratervorm aannemen

De ziekte is op termijn dodelijk, maar goed te behandelen in een vroeg stadium. In de handel zijn ➛geneesmiddelen (➛antibiotica) van verschillende merken verkrijgbaar op basis van metronidazol. Belangrijk is de kuur af te maken.

De ziekte wordt vaak verward met het verwante ➛Hexamita uit dezelfde familie. In het Engels hole-in-the-head of HITH genoemd.

Spirulina

= kronkeltjes.

Eiwit- en vitaminerijk plantaardig voedsel. Wordt in de regel als alg aangemerkt, maar is feitelijk een ➛bacterie, zoals alle ➛blauwalgen. Deze zijn intussen geplaatst binnen het geslacht Arthrospira.

Deze bacterie groeit in compacte, spiraalvormige strengen, en komen oorspronkelijk voor in Centraal- en Oost-Afrika en Mexico. Vanwege de buitengewoon hoge voedingswaarde wordt het wereldwijd op grote schaal gekweekt, met name in Noord-Amerika en Azië. Behalve gevriesdroogd is het verkrijgbaar in pil- en poedervorm. Ook in de aquariumhandel, want ook aquariumdieren gedijen er goed op.

Het bevat veel vitaminen, 60 tot 70% (!) eiwit, mineralen en aminozuren. Ook bindt het ➛zware metalen actief, waardoor deze stoffen in sommige Spirulinaproducten onbedoeld in vrij hoge gehalten voorkomen. Verder beschermt het tegen meerdere gifstoffen, wat grotendeels is toe te schrijven aan de hoge concentratie aan bladgroen. Aanwezige sporenelementen zijn onder andere ➛borium, ➛calcium, ➛fosfor, ➛kalium, ➛ijzer, ➛koper, ➛magnesium, ➛mangaan, ➛molybdeen en ➛zink.

Als poeder is het geschikt voor ➛jongbroed en kan op het wateroppervlak worden gestrooid. Na verloop van tijd zinkt het naar de bodem. Daarom is het zaak er voor te waken dat daar te veel achter blijft en het water gaat belasten.