CyprinodontiformesCyste

Cyprinodontifórmes

= afgeleid van Cyprinodon.

Tandkarpers

Orde van voornamelijk kleine zoet- en brak water vissen uit de infraklasse van de ➛Teleostei, nauw verwant aan de ➛koornaarvissen, waaronder ze lang geplaatst zijn.

De onderlinge verwantschappen zijn, afhankelijk van de groep, soms groot. Dit, en de vele geïsoleerde leefomgevingen, heeft geleid tot ten onrechte als nieuw soort beschouwde variaties, vele synoniemen, en discussies over hoe deze orde in te delen in families, geslachten en ondergeslachten. Het einde hiervan is voorlopig nog niet in beeld.

Onder de tandkarpers valt een groot aantal populaire aquariumvissen, waarin de eierleggende (ovipare) soorten, beter bekend als ➛killivissen, en de levendbarenden worden onderscheiden. Die laatste zijn weer te groeperen in de levendbarende (vivipare) als eierlevendbarende (ovovivipare) soorten. Bij deze twee ontwikkelen de jongen zich in het moederlichaam, nadat de vrouw inwendig is bevrucht met behulp van een ➛gonopodium of ➛andropodium, een vergroeide anaalvin bij de man.

Enkele soorten hebben een groot aanpassingsvermogen en leven in een extreme omgeving met zeer zuur, zout, warm of ernstig vervuild water. Het verspreidingsgebied beslaat met name het tropische deel van de wereld, Australië uitgezonderd. In Europa en Amerika zijn ook enkele soorten in de meer gematigde gebieden te vinden.

Veelvormige vissen, die vaak langgerekt en slank, maar ook hoog ovaal of bijna rond kunnen zijn, gestroomlijnd en krachtig, sierlijk of wat plomp. Hun lichaamsdoorsnede is vaak rond. In veel gevallen is de kop tot aan de rugvin van boven vlak. In dat geval is de bek breed en meestal bovenstandig, soms eindstandig. De vinnen zijn vaak afgerond, rug- en staartvin hebben soms verlengde punten. De rugvin kan ook ver naar achteren zijn geplaatst, veel soorten zijn door de ondiepe leefomgeving noodgedwongen oppervlaktebewoners. Een zijlijn ontbreekt of is onvolledig. Vele soorten zijn zeer kleurrijk, al geldt dat met name voor de mannelijke dieren: er is vaak een duidelijke ➛geslachtsdimorfie.

De tandkarpers zijn over de volgende families verdeeld:

Cyste

= zakje.

Bestendig omhulsel, gevormd door eencellige dieren als ➛bacteriën en ➛infusoriën, om in slaaptoestand betere tijden af te wachten en perioden van droogte te overleven. Uitspraak: kieste.