Zeoliet
Ziekten
ZeolietZiekten
Natuurlijk poreus mineraal bestaande uit silicium, aluminium en ➛zuurstof, met een typische honingraatvormige molecuulstructuur van regelmatig kanaaltjes. Hierdoor kan het materiaal als een moleculaire zeef worden gebruikt.
Zeoliet wordt vooral aanbevolen voor het verwijderen van een te hoog ➛ammoniakgehalte. Daarmee kan het onvermogen van ➛actief kool om dit uit te filteren omzeild. Evenals actief kool is het aan te raden dit materiaal slechts voor dit doel in te zetten en daarna te vervangen voor ander filtermateriaal. Na ongeveer een maand is zeoliet verzadigd, waarna de adsorptie stopt.
Een ammoniakpiek is een situatie die zich slechts in enkele gevallen voordoet. In een goed draaiend aquarium komt ammoniak slechts kort voor, het wordt al snel verwerkt in het ➛denitrificatieproces. Inzetten hiervan zal daarom zelden nodig zijn.
Droog zeoliet is vooral bekend als kattenbakvulling, vanwege de hoge graad van adsorptie, en in waspoeder voor ontharding. Beide producten zijn voor aquariumgebruik echter ongeschikt. Beter zijn daarvoor specifiek ontwikkelde kunstmatige varianten.
Pas op met het toevoegen van ➛zout aan een zoetwater aquarium, bijvoorbeeld om het zoete water om te zetten in een brak: dit kan uitgefilterd ammoniak weer vrijmaken, wat dodelijke gevolgen voor de in het aquarium levende dieren kan hebben.
Schade aan het lichaam, al dan niet zichtbaar. Dieren kennen echter ook psychische klachten als ➛stress, dat meestal de hoofdoorzaak is van de vele lichamelijke problemen waarmee deze gepaard gaat. De schade leidt tot irritaties en pijn, wat zich uit in afwijkend gedrag. Ook planten kunnen ziekten oplopen, al zijn die merendeels het gevolg van een tekort.
Ziekten bij dieren kunnen worden opgedeeld in twee categorieën, parasitair en niet-parasitair.
Niet-parasitaire ziekten zijn het gevolg van een ➛verwonding, een tekort (➛gebrek) of te veel (➛vergiftiging) van een stof, of een erfelijke oorzaak.
Een verwonding is meestal het gevolg van een agressieve medebewoner of een (te) scherp voorwerp in het aquarium. Indien oppervlakkig hersteld dit vanzelf. Diepere wonden vragen meer tijd, wat uitbreken van schimmels en ➛infecties meer kans geeft.
Tekorten en vergiftigingen worden deels bepaald door de gevoeligheid van een soort. Ze zijn in te delen in een acute en een chronische vorm.
Erfelijke ziekten zijn helaas niet te bestrijden. Dergelijke onfortuinlijke dieren overlijden aan de aandoening, of worden er zodanig door verzwakt dat uiteindelijk een andere ziekte de doodsoorzaak wordt. Ook kan de verzorger er voor kiezen een dier niet langer te laten lijden en het op grond daarvan te ➛doden.
Het overgrote deel aan ziekten heeft een ➛parasitaire oorzaak en worden infecties genoemd. Deze zijn vaak soort- of groepsspecifiek. De aanwezigheid van parasieten in een aquarium is, net als algen, onvermijdelijk, en zal doorgaans ook geen probleem zijn. Alle meercellige dieren beschikken over een ➛immuunsysteem: mechanismen om parasieten buiten te houden en, eenmaal toch binnen, deze onschadelijk te maken. Het functioneren hiervan hangt goeddeels af van de conditie van de vis, en die wordt weer voor een belangrijk deel bepaald door hun ➛verzorging. Afwisselend ➛voer, een goede ➛waterkwaliteit en ➛temperatuur zijn enkele van de factoren waaruit die verzorging bestaat.
Toch kunnen dieren, ondanks een prima verzorging, ziek worden. Sommige vissoorten zijn erg gevoelig voor bepaalde ziekten, wat ook een erfelijke oorzaak kan hebben. Nieuw ingebrachte dieren kunnen meer verzwakt zijn dan op het eerste gezicht het geval leek. Een belangrijke factor is ook het houden in gevangenschap zelf. Parasieten die zich aan de ➛gastheer hechten, loslaten en vervolgens zich vermeerderen komen automatisch weer bij dezelfde dieren terecht. In de natuur spoelen deze nakomelingen met de stroming mee en tasten vervolgens andere dieren aan. Zo kan een aquarium zélf een ongunstige omstandigheid worden: een kweekbak voor parasieten met telkens dezelfde gastheren. Houd er daarom rekening mee dat ook in een goed draaiend aquarium vroeg of laat toch een ziekte kan optreden.
➛Behandeling van een ziekte is nodig, zodra dieren zodanig zijn aangetast dat het immuunsysteem overbelast is, oftewel dat de patiënt achteruit gaat. Daarvoor is het stellen van de juiste diagnose de eerste vereiste. Dat kan aan de hand van één van de volgende schema's:
