Broedzorg

Mate waarin dieren hun ➛eieren en ➛jongbroed beschermen om de overlevingskansen ervan te vergroten.

Ouders vertonen daarbij een aantal kenmerkende, instinctieve handelingen of een evolutionaire aanpassing aan het lichaam. De eenvoudigste vorm van broedzorg bestaat uit het toewaaieren van vers water tot de eieren uitkomen. Sommige vissen gaan verder en houden de eieren ook vrij van belagers als platwormen en slakken, en plukken eventueel witte, onbevruchte exemplaren er tussenuit. Uitgebreidere zorg bestaat uit het weren van andere, soms grotere vissen van de legplaats, soms in een min of meer permanent ➛territorium, tot het punt dat jonge vissen zelfstandig zijn of zelfs daarna. De meest vergaande vorm van zorg is binnen het lichaam, waarvoor in meerdere gevallen vaak een lichamelijke aanpassing in de evolutie heeft plaatsgevonden:

• buidelbroeders: aan de buikzijde is een afsluitbare, meestal verdikte, ruimte aanwezig waarin eieren worden bewaard tot deze uitkomen.
• levendbarenden (vivipaar): het eistadium duurt kort, vrijwel zonder dooier, waarna de embryo's worden gevoed via voedingsbanden of trofotaenia aan een eierstok.
• eierlevendbarenden (ovovivipaar): eieren verplaatsen kort voor het uitkomen naar de wijde eileider, waarna de jongen worden 'geboren'.
• muilbroeders: onder cichliden en goerami's voorkomende vorm, waarbij eieren in de bek worden uitgebroed, gedurende welke tijd vaak van eten wordt afgezien. Soms worden ook de jongen nog enige tijd terug in de bek genomen bij gevaar.

Brokaatbarbeel

➛Barbodes semifasciolatus

Bronblaashoornslak

➛Physa fontinalis

Bronmos

➛Fontinalis antipyretica

Bronmossen

➛Fontinalaceae

Bronst, paartijd

Periode waarin de ➛voortplanting plaatsvindt, vooraf gegaan door de ➛balts als voorbereiding daarop.

De bronst is te herkennen aan verhoogde activiteit, met name ook van de geslachtsorganen, opwinding, versterkte rivaliteit en territoriumgedrag. Zodra paren zijn gevormd - indien nog niet bestaand - zonderen deze zich af voor de balts, plegen al of niet ➛broedvoorzorg, waarna ➛paring volgt. Dieren dragen soms opvallende bronstkleuren, zoals de ➛honinggoerami. Na de bronst volgt eventuele ➛broedzorg.

Bronzen pantsermeerval

➛Corydoras aeneus