Decoratieve brokstukken van minerale oorsprong, afkomstig uit berggebied. Stenen vormen voor een belangrijk deel het aanzien van veel ➛biotopen onder water en zijn daarom bijzonder geschikt voor een natuurlijke ➛inrichting. Stenen bieden schuilgelegenheid en beschutting tegen al te sterke stroming. Daarbij geven veel stenen stoffen af aan het water met een meer of minder gunstig effect op de watersamenstelling.
Niet alle steen is daardoor bruikbaar en sommige typen zijn zonder meer af te raden. Dit hangt voor een deel ook af van de gewenste inrichting. In een Zuid-Amerika aquarium met karperzalmen is zacht en zuur water een voorwaarde om planten en dieren optimaal te houden. Gebruik van sterk kalkhoudend gesteente is in zo'n geval ongeschikt. In een Afrikaans ➛Malawi-aquarium is het daarentegen prima en heeft het zelfs een gunstig effect. Dergelijk gesteente kan langdurig de ➛waterhardheid geleidelijk doen oplopen. Het kalkgehalte kan eenvoudig met een scheutje azijn of citroensap worden aangetoond op een schoongemaakte steen. Als dit gaat bruisen is er sprake van aanwezig ➛kalk.
Betrekkelijk neutraal gesteente vormen de zogeheten oer- of stollingsgesteenten als basalt, graniet en kwarts. Deze gesteenten zijn kalkvrij en geven alleen ➛sporenelementen af aan het water. Opvallend getekende stukken kunnen mogelijk onnatuurlijk aandoen, vooral omdat deze onder water nog intenser kleuren. Dergelijke stenen kunnen bovendien metaalsporen bevatten welke tot chronische ➛vergiftigingen kunnen leiden. Als de steen in kwestie al enige jaren in gebruik is wordt deze als oorzaak vaak over het hoofd gezien.
Enkele populaire steensoorten:
➛Ardenner breuksteen, ➛drakensteen, ➛lavasteen, ➛leisteen, ➛maaskeien, ➛seiryu steen en ➛versteend hout.
Alternatieven zijn imitatie stenen uit aardewerk en kunsthars. De mate waarin deze natuurlijk lijken is nogal wisselend. Ook kan eigen creativiteit tot fraaie resultaten leiden. Let daarbij wel op of gebruikt materiaal geen gifstoffen bevat.
Maak stenen altijd schoon voor het eerste gebruik, door deze onder water met een voor dat doel aangeschafte borstel. Houdt er bovendien rekening mee dat bij een bouwmarkt gekochte steen met een algwerend middel kan zijn behandeld.
Als gevolg van taxonomische wijzigingen zijn de steenkruipers over twee families verdeeld: