De inrichting van een ➛aquarium wordt bepaald door het doel ervan. Een ➛kweekaquarium vraagt om een andere inrichting dan een show- of huiskameraquarium. Over het inrichten van een huiskameraquarium kan iedere ervaren aquariumliefhebber waarschijnlijk een boek vullen. Er bestaat daarom ook niet zoiets als een verkeerd ingericht aquarium. De enige maatstaf is dat de inrichter zelf steeds weer met trots en plezier naar de eigen creatie kan kijken.
Er zijn wel een aantal richtlijnen die het ➛starten makkelijker kunnen maken, en desondanks een natuurgetrouwe inrichting te maken, voor zover zoiets haalbaar is.
De kunst daarbij is om een verrassende compositie te maken die nieuwsgierigheid opwekt. Maak daarom een aquarium niet te overzichtelijk, zodat in één oogopslag duidelijk wordt welke vis waar is. Stukken ➛hout of plantengroepen die het zicht op dieper gelegen delen blokkeren helpen daarbij, niet voor niets blikvangers genoemd. Denk ook aan planten die langs het oppervlak groeien, schuilplaatsen, een donkere ➛bodem.
Een ➛aquascape heeft er in de regel geen, maar het besluit voor een in- of uitwendige ➛achterwand kan maar beter in een vroeg stadium worden gemaakt, aangezien een inwendige meteen het grootste decoratiestuk in het aquarium wordt.
Een goed begin is altijd het op schaal tekenen van de aquariumbodem. Vervolgens kan hierop de inrichting worden geschetst. Wees hiermee niet al te strikt en neem de schaal van de verschillende voorwerpen eventueel iets kleiner, zodat deze ook daadwerkelijk passen zoals gewenst. Veel precisie is moeilijk te verkrijgen met de vaak grillig gevormde voorwerpen, zorg in ieder geval dat lengte en breedte kloppen.
Een lossere methode is, na het plaatsen van de grootste voorwerpen, het afdekken van de voorruit met een stuk krantenpapier en deze telkens 20 of 30 cm op te schuiven, afhankelijk van de aquariumgrootte. Herschik daarbij de inrichting zodanig, dat telkens een verrassend element in beeld komt en daardoor nergens een te grote eenzijdigheid ontstaat. Vermijd vooral een opvallend voorwerp pal in het midden, deze deelt gevoelsmatig het aquarium in twee helften.
Een evenwichtige aquascape maken is iets waarvoor een zekere mate van gevoel voor ontwikkeld kan worden. Kijken naar bestaande scapes of (Japanse) tuinen kan een idee geven hoe rots- of houtgroepen realistisch kunnen worden geformeerd. Ook andere typen aquaria kunnen hiervan profiteren.
Kies de materialen met zorg: vermijd een al te bont geheel van steensoorten en beperk dit tot slechts één. Bij gebruik van rolkeien is de vrijheid alweer groter: rolkeien komen van verschillende locaties, reden waarom in een bergrivier ook vele steensoorten zijn aan te treffen. Een opvallende ➛steen te midden van een stapel gewone kan echter afleiden van het geheel. Houtsoorten kunnen over het algemeen wat ruimer worden gekozen, maar twee of drie zal over het algemeen genoeg zijn.
Met plantensoorten zijn aquaria over het algemeen wel erg rijk bedeeld; in de natuur overheerst meestal één soort met mogelijk een tweede of derde. In een biotoopaquarium is al gauw sprake van overdaad. In een Hollands plantenaquarium gaat het vooral om het contrast tussen de planten zoals de border van een tuin, bij een aquascape om het samenspel tussen materialen en planten, zonder dat een aspect overheerst.
Bij het inrichten voor Afrikaanse cichliden uit de grote meren is het vooral van belang een solide bouwsel te maken. Stapels steen staat voor stapels kilo's, en die moeten liefst wel blijven liggen, ook op de lange termijn. Leg de stenen dus niet rechtstreeks op de glasbodem en zeker niet op het grind, maar begin met een laagje schuim of vilt, zolang dit niet vergaat of gifstoffen afgeeft. Dat kan ook worden beperkt tot de plaatsen waar de stenen komen. Ook andere ruiten waartegen stenen rusten kunnen zo worden beschermd. Daar is het lastiger om dit onzichtbaar te krijgen. Eventueel kan dat heel plaatselijk met siliconenkit. Controleer tijdens de bouw in ieder geval geregeld of de constructie nog stevig staat. Kleinere stenen kunnen probleemloos op het grind worden gelegd, zolang vissen dit niet ondergraven.
Voor het plaatsen van hout geldt in zekere zin het zelfde. Enkele zaken om daarbij te vermijden: Een stuk hout onder spanning tussen de aquariumruiten klem zetten. Onder water neemt het hout vocht op, waardoor dit mogelijk uitzet en de spanning verder vergroot. ➛Ruitbreuk is geen pretje, ook met een klein aquarium niet. Gebruik ook geen houten latjes om iets vast te zetten: binnen de aquariumkap loopt de luchtvochtigheid hoog op en kan het latje snel beschimmelen.
Staan hout en stenen eenmaal naar wens, dan kan de bodem worden aangebracht.
= ingesneden (lichaam).
Insekten
De insecten zijn de grootste klasse in de stam van de ➛Arthropoda of geleedpotigen. Ook binnen het gehele dierenrijk is deze groep die met het grootste aantal beschreven soorten. De veelvormigheid is eveneens zeer groot.
Het insectenlichaam bestaat uit een kop, een borststuk of ➛thorax en een achterlijf of ➛abdomen. De kop heeft twee uit vele lenzen samengestelde facetogen, monddelen en twee voelsprieten of antennen. Het borststuk verbind vrijwel alle ledematen met elkaar en is voorzien van zes poten, het meest kenmerkende aan een insect, en meestal twee of vier vleugels. Het achterlijf bevat ingewanden voor vertering, ➛ademhaling en organen voor de voortplanting.
Hoewel veel waterinsecten voor het aquarium interessant zijn, worden ze binnen de aquariumwereld toch vooral gezien als ➛voedsel of risico voor vissen. Daarbij kunnen veel waterinsecten uitstekend vliegen en zal het aquarium goed moeten worden afgedekt.