➛Phenacogrammus interruptus
CO₂, koolzuurgas
Een geur- en kleurloos gas. De atmosfeer bevat iets meer dan 0,04% kooldioxide (414 ppm, 2020), een waarde die, zoals bekend zal zijn, langzaam stijgt. Het gas houdt een broeikaseffect in stand, en daarmee een stabiele temperatuur, wat samen met andere factoren leven mogelijk maakt.
Voor dieren is CO₂ een afvalproduct dat wordt uitgeademd. Dit ontstaat bij de ➛dissimilatie, oxidatie van suikers, die met ➛zuurstof worden omgezet in energie, H₂O en CO₂. Planten hebben de stof nodig voor hun ➛fotosynthese en doen daarmee het omgekeerde. Dat proces kóst energie, waarvoor zonlicht wordt benut en daarom alleen overdag plaats vindt: 's nachts geven ook planten CO₂ af.
Voor een plantenrijk aquarium is ➛CO₂-bemesting een beproefde methode om de plantengroei te stimuleren en tegelijkertijd de ➛pH te verlagen. Voor het ➛toedienen van kooldioxide bestaan verschillende voorzieningen.
C
In de chemie met de letter C aangeduid. Het vormt samen met ➛waterstof de basis van de ➛organische stoffen en is daarmee één van de belangrijkste bouwstenen van ➛organismen.
In water opgelost ➛kooldioxide.
CO₂ lost moeilijk op in water en vormt daarmee H₂CO₃, wat daarin aanwezig is als ➛H⁺ en HCO₃⁻. Dat verklaart de naam koolzuur, en maakt ➛CO₂-bemesting een controleerbare manier om de ➛zuurgraad van water te beïnvloeden.