Kooldioxide
Kopersulfaat
KooldioxideKopersulfaat
CO₂, koolzuurgas
Een geur- en kleurloos gas. De atmosfeer bevat iets meer dan 0,04% kooldioxide (414 ppm, 2020), een waarde die, zoals bekend zal zijn, langzaam stijgt. Het gas houdt een broeikaseffect in stand, en daarmee een stabiele temperatuur, wat samen met andere factoren leven mogelijk maakt.
Voor dieren is CO₂ een afvalproduct dat wordt uitgeademd. Dit ontstaat bij de ➛dissimilatie, oxidatie van suikers, die met ➛zuurstof worden omgezet in energie, H₂O en CO₂. Planten hebben de stof nodig voor hun ➛fotosynthese en doen daarmee het omgekeerde. Dat proces kóst energie, waarvoor zonlicht wordt benut en daarom alleen overdag plaats vindt: 's nachts geven ook planten CO₂ af.
Voor een plantenrijk aquarium is ➛CO₂-bemesting een beproefde methode om de plantengroei te stimuleren en tegelijkertijd de ➛pH te verlagen. Voor het ➛toedienen van kooldioxide bestaan verschillende voorzieningen.
C
In de chemie met de letter C aangeduid. Het vormt samen met ➛waterstof de basis van de ➛organische stoffen en is daarmee één van de belangrijkste bouwstenen van ➛organismen.
In water opgelost ➛kooldioxide.
CO₂ lost moeilijk op in water en vormt daarmee H₂CO₃, wat daarin aanwezig is als ➛H⁺ en HCO₃⁻. Dat verklaart de naam koolzuur, en maakt ➛CO₂-bemesting een controleerbare manier om de ➛zuurgraad van water te beïnvloeden.
Cu
Belangrijk ➛sporenelement voor onder andere planten. In enzymen speelt het een rol bij de fotosynthese. Ondanks dat koper essentieel is voor veel organismen, is vrijwel iedere koperverbinding al giftig bij vrij kleine hoeveelheden. Met name voor ongewervelden kan dit dodelijk zijn, zoals garnalen en slakken.
➛Gebrek aan koper verraadt zich mogelijk in gedraaide bladeren, betrouwbaarder als indicator zijn bruine wortelpunten.
In onbruik geraakt middel voor ➛desinfectie, met name ingezet tegen peperstip (➛Oodinium). Chemische formule CuSO₄.
Als geneesmiddel niet aan te raden. Te koop als suikerachtig wit of, met hydratatiewater, helderblauw kristalpoeder, waarvoor veiliger middelen in de handel zijn te verkrijgen die zich beter laten doseren en even effectief zijn, zoals ➛Chloramine-T. Deze giftige stof vereist een zorgvuldig gebruik. Ongewervelde dieren overleven een behandeling in de regel niet, pas dit middel bij voorkeur alleen in ➛quarantaine toe.
Te gebruiken als oplossing van maximaal 1 mg per liter water. Voeg dit in kleine porties aan het aquariumwater toe, niet ineens alles. Badduur 3 tot 10 dagen. Met behulp van ➛actief kool is het middel uit water te verwijderen.
Bewaar kopersulfaat op een voor kinderen veilige plek.
