Organische verbinding tussen ➛stikstof en ➛zuurstof, NO₃⁻, als ion altijd verbonden met een tegenpool. Nitraat is het eindproduct in het ➛nitrificatieproces en voor de meeste planten een belangrijke voedingsstof. Ondanks dat planten nitraat opnemen kan de concentratie in het water geleidelijk aan oplopen, daarom is een geregelde ➛waterwissel belangrijk.
Vanaf 15 mg/l is sprake van verontreiniging, in de natuur wordt hoger niet vaak aangetroffen. De giftigheid valt mee: tot 40 mg/l is voor plant en dier geen probleem. Een hogere concentratie kan tot een aantal problemen leiden bij dieren:
Bij zuurstofgebrek bestaat het gevaar dat nitraat weer kan vervallen tot het veel giftiger ➛nitriet.
Organische verbinding tussen ➛stikstof en zuurstof, NO₂⁻, erg giftig voor planten en dieren. Meer dan 0,5 mg/l is dodelijk. In een goed lopend aquarium bestaat nitriet maar kort. Zodra het ontstaat wordt het al door bacteriën omgezet naar ➛nitraat, dat veel minder giftig is, en opneembaar door planten. Draait een aquarium goed, dan is het nitrietgehalte doorgaans onmeetbaar laag.
Nitriet is een tussenfase in het nitrificatieproces, en kan daarom een probleem vormen bij een startend aquarium, waar dit proces nog op gang moet komen.
Nitrietvergiftiging is aan de volgende symptomen bij vissen te herkennen:
Nitrificatie is de tweetrapsomzetting van ➛ammonium (NH₄⁺) in ➛nitraat (NO₃⁻). Daartoe wordt ammonium eerst omgezet in het voor planten en dieren giftige ➛nitriet (NO₂⁻) door een groot aantal soorten micro-organismen. Nitriet heeft echter maar een kort bestaan, want het wordt vervolgens vrij snel omgezet in de veel onschuldiger voedingsstof nitraat door weer andere micro-organismen.
In de natuur en in het aquarium is dit proces van groot belang in de ➛stikstofkringloop.