Turbátrix

Kleine rondwormen uit de stam van de ➛Nematoda die uitsluitend in Europa voorkomen. Twee soorten vallen hier onder en zijn beide ongeveer een millimeter lang. Voor aquariumgebruik kan de soort T. aceti, het azijnaaltje, worden gekweekt als ➛jongbroedvoer. Zelfs de kleinste jongen kunnen dit voer al eten zodra de ➛dooierzak is opgebruikt: de wormpjes zijn maar enkele tientallen micrometer dik.

De kweek is zeer eenvoudig op te zetten. Benodigdheden zijn een (PET)fles van één of anderhalve liter, een pipet of injectiespuit (zonder naald), verkrijgbaar bij drogist of apotheek, natuurazijn, water, een stukje appel en een entportie azijnaaltjes. De entportie is te verkrijgen via een aquariumvereniging of op internet voor een paar euro. Voor het oogsten zijn een grote fles, een (bier)flesje met een lange hals, een propje filterwatten en een stukje vislijn praktisch.

Vul de grote fles met een min of meer evenredige mix van azijn en water en voeg de entportie en het stukje appel toe. Voeg opnieuw appel toe als het oude vergaan is. De temperatuur bepaalt de snelheid van de kweek, maar heeft verder weinig nadelige effecten. Om te voorkomen dat de kweek wordt gekaapt door fruitvliegen is het verstandig om een stukje gaas of kous over de opening te spannen met een elastiek, of de dop van de fles van kleine gaatjes te voorzien met een hete naald of een boortje. Houdt de fles uit de zon, en zet deze eventueel koel en donker, afhankelijk van de benodigde hoeveelheid. Bij kamertemperatuur zijn de aaltjes binnen een week te oogsten.

Giet daartoe een deel van de grote fles over in de bierfles tot net in de lange hals. Knoop om de filterwatten de vislijn en duw de prop in de hals tot net in de vloeistof. Deze kan later met het touwtje weer worden verwijderd. Vul de hals nu voorzichtig bij met vers kraanwater. De aaltjes zijn zuurstofminnend en zullen het verse water in zwemmen. Daar kunnen ze worden opgezogen met de pipet of spuit. Naar wens bij de vislarven doseren.

Het verschil met microwormen uit het geslacht ➛Panagrellus is het gedrag in het aquarium: azijnaaltjes wriemelen zich richting het wateroppervlak, waar microwormen naar de bodem zakken. Een kweek van azijnaaltjes is volkomen geurloos en gaat vele maanden mee.

Turbellária

= roeren, verwijzend naar de trilharen.

Trilhaarwormen

Klasse van platwormen uit de stam van de ➛Platyhelminthes. Soorten worden vaak aangeduid met de term planaria. Dat is echter de naam van één van de grotere geslachten binnen de familie van de Planariidae.

Langgerekte, platte ➛wormen, die tot 60 centimeter lang kunnen worden. Schrik niet, in het aquarium komen uitsluitend soorten tot 20 millimeter voor, die via andere aquaria of via levend voer meekomen. De kleur varieert van wit, geel, bruin tot donkergrijs. De kop is vaak vierkant of driehoekig, met op ogen lijkende zintuigen. Zoals alle platwormen missen de dieren een lichaamsholte en daarmee een bloedcirculatiesysteem of spijsverteringskanaal. De oogvormige zintuigen nemen alleen donker en licht waar.

Trilhaarwormen bewegen zich als een slak met hun trilharen voort over voorwerpen, maar soms ook vrij zwemmend door het water, eventueel wordt daarbij ook nog een golvende beweging gemaakt.

Deze dieren zijn in vrijwel ieder aquarium aanwezig waar ze, mits niet explosief aanwezig, over het algemeen geen probleem vormen. Anders wordt het in kweekbakken, aangezien deze dieren eieren van vissen als voedsel beschouwen.

Bestrijden is eenvoudig: grote aantallen van deze dieren duiden op een teveel aan voedingsstoffen. Mogelijk wordt te veel voer gegeven, dan is het van belang het voerbeleid aan te passen. ➛Hevel in ieder geval zoveel mogelijk bodemafval (➛detritus) af tijdens een ➛waterwissel. Doe dit gedurende enkele weken eventueel wat vaker.