Hevel, hevelslang

➛Hulpmiddel om water om water te verplaatsen. In de volksmond ➛slang genoemd, maar in dit specifieke geval naar het gebruik vernoemd, het ➛hevelen. Vanzelfsprekend kan ook een buis als hevel worden gebruikt. Overigens wordt ook de ➛vuilhevel vaak met hevel aangeduid.

Hevelen

Hevelen is een kunstje waar iedere aquariaan vroeg of laat, meestal vroeg, aan moet geloven. Een heel nuttig kunstje bij onder meer ➛onderhoud, want eenmaal hierin vaardig is water verplaatsen eenvoudig.

De wet van de communicerende vaten is hierbij volop van kracht. Voor iedereen zal helder zijn dat twee vaten, waarvan één met water is gevuld, voor de helft zal leeglopen in een tweede, zodra beide met een ➛hevel worden verbonden. Daarvoor hoeft de hevel echter niet geheel onder het waterniveau te blijven, alleen beide heveluiteinden.

Wordt één zo'n vat weggehaald, dan blijft het water nog steeds doorlopen, bijvoorbeeld in een lager staande emmer, zolang één uiteinde in het hoge waterniveau (bijvoorbeeld het aquarium) wordt gehouden en het andere daaronder. Het hoogteverschil tussen dat waterniveau en dat laatste uiteinde bepaalt de stroomsnelheid, maar ook de doorsnede heeft invloed: een brede hevel hevelt inderdaad sneller dan een dunne.

Het op gang brengen van een hevel is niet moeilijk. Neem een zo lange hevel dat deze tot in de emmer kan hangen, terwijl het uiteinde in de bak nog bij de bodem kan. Neem nu het uiteinde in de emmer zodanig in de hand dat deze met duim of wijsvinger kan worden afgesloten. Haal dit uiteinde omhoog tot boven het aquariumwater niveau en neem, met de mond inderdaad, een flinke teug, tot het water bijna onderin de ontstane lus komt. Haal dan snel de hevel uit de mond en sluit af met de vinger: het water komt met een goed voelbare schok in de hevel tot stilstand. Nu kan de waterafvoer worden gecontroleerd. Het opkomende water kan ook sneller met de tong worden gestopt. Dit vergt enige oefening, waarbij de hoeveelheid ingeslikt aquariumwater het succes bepaalt.

Gebruik overigens voor alle aquariumwerkzaamheden uitsluitend slangen waarvan bekend is dat deze NIET voor schoonmaakmiddelen en dergelijke zijn gebruikt, aquariumdieren zijn vaak zeer gevoelig voor chemicaliën. Een doorzichtige hevel biedt zicht op wat er doorheen gaat: zeer aan te raden.

Hevelklok, molmklok

Verlenging voor een ➛hevel, met de vorm van een bodemloze fles of een buis met aan één kant een vernauwing. De hals of vernauwing wordt aan de ➛slang bevestigd.

De klok is bedoeld om bodemvuil tussen grindkorrels te verwijderen. Daartoe wordt de klok enkele centimeters in het grind gestoken, waarbij bij het hevelen het grind wordt omgespoeld en alleen het veel lichtere vuil mee de slang ingaat. Vervolgens kan zo de onbeplante aquariumbodem worden afgeheveld. Hiermee kunnen ook haarden van bodemrot worden verwijderd, door gedurende enkele weken de bodem ter plaatse geregeld zo te behandelen. Het belangrijkste nadeel van de hevelklok is de beperkte inzetbaarheid in geval van een voedingsbodem of andere vormen van plantenvoeding, als voedingscapsules en ➛kleikorrels.

Hevelklokken zijn in de handel verkrijgbaar, voor meestal een schappelijk bedrag. De naamgeving is divers, zoals bodemstofzuiger, molmklok, ➛vuilhevel en andere termen. Vaak voorzien van een slang, eventueel met aanzuigbalg.

De hevelklok is echter ook goed zelf te maken van bijvoorbeeld een PET fles, met als voordeel dat voor een andere vorm kan worden gekozen, bijvoorbeeld meer recht- of driehoekig. Dat heeft als voordeel dat makkelijker in hoeken kan worden afgeheveld. Zorg wel dat de fles vrij is van chemische resten!