Het verschil tussen beide geslachten ligt allereerst in de primaire geslachtskenmerken, de geslachtsorganen, die slechts in een enkel geval duidelijk zijn te zien. Bij vissen gaat het om de geslachtsopening vooraan de aarsvin. Bij veel levendbarende tandkarpers is bijvoorbeeld de aarsvin tot een geslachtsorgaan vergroeid (➛gonopodium). Soms is een ➛genitaalpapil te zien.
Het onderscheid tussen geslachten is daarom over het algemeen makkelijker te zien in de secundaire kenmerken. Dat kunnen verschillen in kleur of vinnen zijn, verschil in grootte of een typische vlek bij één van beide geslachten, zelden een verschil in vorm. Soms treden de verschillen alleen op tijdens de hofmakerij, een bruiloftskleed. Een bekend voorbeeld is de ➛honinggoerami. Drachtige vrouwen zijn vaak te herkennen aan de rondere lichaamsvorm, iets wat zich vooral van boven goed laat zien. Andere soorten kunnen tegen het licht de inhoud van hun lichaam tonen.
Het geslachtsonderscheid kan het uit elkaar houden van verschillende soorten serieus bemoeilijken, iets wat bij bijvoorbeeld eierleggende tandkarpers een risico kan zijn voor ongewenste kruisingen.
➛Chilodus punctatus
➛Corydoras paleatus
➛Gymnotus carapo
➛Corydoras melanistius
➛Callitriche stagnalis
➛Riccia fluitans
➛Clithon corona
➛Dytiscus marginalis