Cynolébias

= hondsvis.

Geslacht van tandkarpers met meer dan 20 soorten uit de familie van de ➛Rivulidae.

Dit ooit eens grote geslacht is in 2008 opgedeeld, waarbij de bekendste aquariumsoorten zijn verplaatst naar onder meer de geslachten Austrolebias, Megalebias en ➛Hypsolebias. Donker gekleurde ➛seizoenvissen uit de kuststreek van centraal oostelijk Brazilië in Zuid-Amerika, in ondergelopen land en poelen, meestal nabij een rivier. Het lichaam is knots- of lepelvormig, met hoge, afgeronde ongepaarde vinnen of eindigend in een hoge, brede punt. De staart is waaiervormig. Buikvinnen klein. De kop is stomp en rond in doorsnede, met een bovenstandige, kleine maar krachtige bek met stevige tanden. De naam heeft betrekking op de hondachtige tandbezetting van C. porosus.

Bepaald geen beginnersvissen, die voor het ➛gezelschapsaquarium alleen met zorgvuldig overwogen soorten zijn te combineren. Levendige en naar elkaar nogal bijterige dieren, wat in de paartijd nog toeneemt. Dat geldt voor zowel mannen als vrouwen onderling. Mannen zijn territoriaal en komen vrijwel niet van hun plek; de hofmakerij wordt door vrouwen uitgevoerd die de verschillende territoria doorkruisen.

Zorg voor voldoende ruimte en schuilgelegenheid, zodat er dekking is voor de agressie. Enkele soorten woelen graag in de bodem, alleen sterke planten in potten, met stenen op hun plek gefixeerd, zijn het overwegen waard. Goede ➛filtering, zonder al te veel stroming, is van belang, of (twee)dagelijks wat water verversen. Inrichten gaat daarom het beste met stukken hout. De dieren leven 6 tot 8 maanden en vragen om hun zeer snelle groei derhalve veel voedsel. Aan het eind van die periode beginnen de dieren tekenen van ouderdom te vertonen: ze worden lusteloos en zwemmen gaat onzeker. In de natuur sterven de meeste dieren voor hun bron is uitgedroogd, mogelijk door vogels.

De kweekbaarheid varieert. Het zijn typische ➛substraatduikers. Het kweken zelf is niet de grootste moeilijkheid. Gericht kweken met geselecteerde ouders vereist het gescheiden houden van de geslachten, indien sprake is van meerdere mannen en vrouwen. Zodra geslachtsrijpheid is bereikt draait namelijk alles om de ➛voortplanting en wordt het moeilijk te bepalen welke dieren met elkaar hebben gepaaid. Zet voor de kweek enkele vrouwen samen met één man. Sommige jongen groeien sneller dan andere en eten deze laatste bij gebrek aan ander voedsel. Houdt groot en klein daarom uit elkaar voor een betere opbrengst. Voeren kan al meteen met Artemia formaat ➛jongbroedvoer, maar door de snelle groei is overstappen op iets groters al snel nodig.

Twee ondergeslachten: Bathylebias, met enkel C. griseus, en Cynolebias. Deze vissen worden niet of nauwelijks in de handel aangeboden en zijn het best verkrijgbaar via de speciale verenigingen, waarbij de in turf bewaarde eieren van kwekers kunnen worden overgenomen. De meeste bij de IUCN geregistreerde soorten zijn meer of minder in hun bestaan bedreigd.

gríseus

Costa, Lacerda & Brasil 1990

Endemisch in de rio Paraná in de staat Goiás in oostelijk Brazilië, nabij de plaats Nova Roma.

Betrekkelijk onopvallend gekleurde dieren met een bruinig lichtgrijze tint, rug olijfgroen. Vanaf het oog tot de kieuwdekselrand enkele korte, donkerbruine strepen, parallel aan elkaar, met langs de rug nog enkele dergelijke vlekken. Op de flank bruingrijze dwarsstrepen. Soms is een dubbele zwarte vlek midden op het lichaam aanwezig. De ongepaarde vinnen dragen de huidskleur met straalsgewijze, transparante vlekken. Mannen groter, met franje verlengde rug- en aarsvin.

Lengte ♀ tot 7 cm, ♂ tot 10,5 cm.

De enige soort uit het ondergeslacht Bathylebias. Verzorging, gedrag en kweek als beschreven bij het geslacht. Kweekt vrij eenvoudig, maar het bewaren van eieren vraagt de nodige zorg, evenals de opfok. Incubatie 4 tot 5 maanden, bewaren tussen 24 en 27°..

Geschikt voor aquaria vanaf 100 liter.

Temperatuur: 18 tot 26° C

pH: 7-9   dH: 4-18   fH: 7-32   ppm: 70-300

Een ernstig bedreigde soort.