Turbellária

= roeren, verwijzend naar de trilharen.

Trilhaarwormen

Klasse van platwormen uit de stam van de ➛Platyhelminthes. Soorten worden vaak aangeduid met de term planaria. Dat is echter de naam van één van de grotere geslachten binnen de familie van de Planariidae.

Langgerekte, platte ➛wormen, die tot 60 centimeter lang kunnen worden. Schrik niet, in het aquarium komen uitsluitend soorten tot 20 millimeter voor, die via andere aquaria of via levend voer meekomen. De kleur varieert van wit, geel, bruin tot donkergrijs. De kop is vaak vierkant of driehoekig, met op ogen lijkende zintuigen. Zoals alle platwormen missen de dieren een lichaamsholte en daarmee een bloedcirculatiesysteem of spijsverteringskanaal. De oogvormige zintuigen nemen alleen donker en licht waar.

Trilhaarwormen bewegen zich als een slak met hun trilharen voort over voorwerpen, maar soms ook vrij zwemmend door het water, eventueel wordt daarbij ook nog een golvende beweging gemaakt.

Deze dieren zijn in vrijwel ieder aquarium aanwezig waar ze, mits niet explosief aanwezig, over het algemeen geen probleem vormen. Anders wordt het in kweekbakken, aangezien deze dieren eieren van vissen als voedsel beschouwen.

Bestrijden is eenvoudig: grote aantallen van deze dieren duiden op een teveel aan voedingsstoffen. Mogelijk wordt te veel voer gegeven, dan is het van belang het voerbeleid aan te passen. ➛Hevel in ieder geval zoveel mogelijk bodemafval (➛detritus) af tijdens een ➛waterwissel. Doe dit gedurende enkele weken eventueel wat vaker.

Turf

Turf is opgedroogd (hoog)veen, en veen is een duizenden jaren oude, metersdikke plak veenmos (uit het geslacht Sphagnum), waarvan alleen de toplaag leeft. Daaronder ligt een spons van de afgestorven resten. Op écht veen kun je daarom niet lopen, daar zak je in weg: moeras. Door sloten in het drassige veen te graven loopt het water er uit weg en klinkt het in: turf.

Veenmos ruilt voedzame stoffen uit voor H⁺, waterstofionen, met de omgeving. Meer ➛waterstof doet de ➛zuurgraad dalen; veen is daardoor zuur, en turf is dat ook.

Deze eigenschap is één van de voornaamste redenen om turf te gebruiken. Daarnaast bindt het ook calcium- en magnesiumionen, waardoor de ➛hardheid van het water daalt. Naast dat bacteriën niet van een zure omgeving houden geeft turf ook bacterieremmende stoffen af aan water. Daarom is het populair bij kwekers. Een andere nuttige eigenschap van turf is het vermogen om schadelijke stoffen, zoals (➛zware) metalen, te binden. En turf veroorzaakt vrijwel geen ➛rotting onder water, in tegenstelling tot veel landmateriaal uit de natuur.

Lang duren al die mooie eigenschappen helaas niet: na ongeveer drie weken is de turf wel uitgewerkt. Gebruik turf als filtermateriaal daarom niet langer, want dan zal het vergaan, wat wél weer belastend is voor de waterkwaliteit.

Als bodembedekking in de vorm van turfmolm is het zaak geregeld water te verversen. Vaak gaat het daarbij om het kweken van ➛seizoenvissen en is dat de enige bedekking. Om een donkere bodem te verkrijgen is een dunne laag op een grindbodem voldoende.

De hoeveelheid benodigde turf in een filter hangt af van de soort turf, de grootte van het aquarium en de gewenste zuurgraad. Begin kalm aan en blijf geregeld de zuurgraad en de hardheid meten. Om de zuurgraad effectief te kunnen verlagen is het beter het water eerst te ➛ontharden, anders zal de turf weinig effect hebben. Water met alleen turf ontharden vraagt heel veel turf.

Turf is in verschillende vormen te koop. In losse ronde granulaatkorrels, maar ook in zakjes die met inhoud en al in een filter kunnen, en als eerder genoemd turfmolm. Houdt bij de laatste in de gaten dat deze niet is vermengd met potgrond of dat deze is bemest.

Naast alle voordelen kleeft aan turf nog een bezwaar van een andere orde, namelijk dat de winning ervan meestal bijzonder milieuonvriendelijk verloopt. De trage groei verhindert een snel herstel van het oogsten. Er zijn echter plaatsen waar dit wél zorgvuldig gebeurt. Doorgaans wordt dit op de verpakking vermeld.

Een alternatieve methode om water aan te zuren is met ➛CO₂-bemesting.

túrgidus

= gezwollen.

➛Páo